Motywacja do treningu

Sukces sportowy zależy od dwóch czynników – możliwości zawodnika i jego motywacji. Samo wytrenowanie nie gwarantuje dobrych efektów. To motywacja do treningu zmusza nas do podejmowania wysiłku fizycznego. To ona popycha nas do osiągania wyznaczonych celów treningowych. I to  właśnie motywacja pozwala nam sięgnąć po zwycięstwo.

Efektywny trening to regularne wykonywanie określonego zestawu ćwiczeń przez daną liczbę dni. Często wiąże się to z ogromnym wysiłkiem i koniecznością pokonywania wielu przeszkód. Jeśli do tego osiągane wyniki są dalekie od oczekiwań, może pojawić się zniechęcenie, a nawet stopniowo narastająca frustracja. Dlatego właśnie niektórzy sportowcy korzystają z pomocy psychologa sportowego, który pomaga im obniżyć poziom stresu i znaleźć motywację do treningu. Wiedzę taką można także znaleźć w książkach sportowych, prasie i w Internecie.

Urodzony zwycięzca, czyli natura sportowca

Dominik Lau w książce Kolarstwo. Podstawy treningu wymienia trzy elementy determinujące potencjał kolarza: talent, trening, psychika. Oznacza to, że zarówno ciało, jak i umysł w równym stopniu potrzebują treningu, aby możliwe było optymalne wykorzystanie pełnego potencjału. Trening mentalny sprawia, że sportowiec staje się oddany swojej dyscyplinie i gotowy do ciągłego rozwijania swoich umiejętności. Wierzy we własne siły i mimo niepowodzeń wytrwale dąży do stawianych sobie celów. Potrafi także kontrolować swoje emocje, zwłaszcza podczas zawodów, gdy zachodzi potrzeba zwalczyć stres lub wykorzystać go do uzyskania przewagi nad rywalami. Jeśli dopiero rozpoczynasz przygodę ze sportem silna psychika będzie ci potrzebna, by wytrwać w swych postanowieniach.

Umysł odgrywa więc kluczową rolę w osiąganiu dobrych wyników sportowych. Nawet najlepsze przygotowanie fizyczne nie zapewni zwycięstwa, jeśli zabraknie motywacji i koncentracji, a górę wezmą negatywne emocje – znużenie i rezygnacja.

Skąd się bierze motywacja do treningu

Aby w pełni wykorzystać swoje predyspozycje, potrzebna jest motywacja, która będzie impulsem do działania, do podjęcia wysiłku ukierunkowanego na konkretny cel. Określa ona siłę zaangażowania w daną aktywność i powstaje w wyniku oddziaływania różnych czynników. Możemy je podzielić na czynniki wewnętrzne i zewnętrzne:

• zewnętrzne – wynikają z pragnienia odniesienia pewnych korzyści takich jak np. utrata wagi, poprawa wyglądu, nagroda, uznanie, sława;
• wewnętrzne – związane są z czerpaniem przyjemności z aktywności, często są wynikiem pasji czy chęci rozwoju osobistego.

Czynniki zewnętrzne dają mniejszą szansę na wytrwanie w treningu przez długi czas. Mogą one zmotywować do rozpoczęcia treningu, ale kiedy końcowy cel nie pojawia się przez dłuższy czas, motywacja znacznie słabnie. Czynniki wewnętrzna są znacznie silniejsze od zewnętrznych, ponieważ nie wpływają negatywnie na naszą motywację, nawet mimo trudności i niepowodzeń.

Dla wzbudzenia motywacji wewnętrznej bardzo ważne jest pozytywne nastawienie. Zawodnik musi uwierzyć w siebie, a jego otoczenie docenić jego starania – bez względu na osiągane wyniki. Przyjemność z treningu to najlepsza wewnętrzna motywacja, to coś, co zyskujesz za każdym razem, gdy podejmujesz aktywność fizyczną i nie musisz wymyślać żadnego celu.

Nie trać zapału – rozpoznaj przeszkody

Gdy rozpoczynasz treningi cieszysz się nowym wyzwaniem, jednak po kilku tygodniach początkowa koncentracja i motywacja do treningu mogą osłabnąć lub nawet całkowicie zniknąć. Według psychologów okres przyzwyczajenia się do nowych rzeczy trwa około 6 tygodni. Co zatem zrobić, by nie utracić zapału? Spróbuj zlokalizować potencjalne zagrożenia, czyli wszystko, co może odciągnąć cię od treningu. Nazwij je i zapisz – to pozwoli ci stawić im czoła i je pokonać, szczególnie jeśli odpowiednio wcześnie się na to przygotujesz i i opracujesz metodę.

Techniki wspomagające motywację

Czasem łatwo jest zapomnieć, po co właściwie ćwiczysz, dlatego powody dla których rozpocząłeś trening też warto sobie zapisać – zyskują wtedy bardziej realne kształty. Warto też podzielić się nimi z innymi, aby mogli cię wspierać i motywować w dążeniu do wyznaczonego celu. W tym momencie nie można nie wspomnieć, jak istotne jest prawidłowe sformułowanie celów, które pozwolą zrozumieć sens podejmowanej aktywności, a przez to też dobrze ją ukierunkować. Bardzo ważna okazuje się też umiejętność obserwacji samego siebie, którą staje się podstawą do oceny własnych postępów. Przyda się też znajomość technik wizualizacji i dysocjacji.

Wizualizacja

Kiedy już przemyślisz wszystkie negatywne opcje, poświęć też czas na myślenie pozytywne, nazywane w psychologii wizualizacją.  Polega ono na obrazowaniu określonej sytuacji z przywołaniem właściwych emocji, które pomagą uzyskać pewność siebie i ukierunkować się na cel. Jak się do tego zabrać? Wybierz ciche, spokojne miejsce i zamknij oczy. Wyobraź sobie, że bierzesz udział w zawodach, w których planujesz startować i że dobrze ci idzie. Patrz na siebie z boku, tak, jakby to robił ktoś inny. Obraz powinien być żywy i kolorowy. Skoncentruj się na tym, że dobrze wyglądasz, dobrze się czujesz, jesteś zadowolony i świetnie ci idzie, ponieważ wiesz, że dobrze się przygotowałeś do zawodów. Pamiętaj – jeśli nie jesteś sobie w stanie czegoś wyobrazić, to nie będziesz potrafił tego zrobić!

Dysocjacja

Chcesz trenować, a jednocześnie trochę cię to nudzi? Zanim trening zacznie być przyjemny sam w sobie przydadzą ci się różne tricki, aby trochę oszukać samego siebie, czyli techniki dysocjacyjne, które pozwolą odwrócić uwagę od treningu. Do technik tych należy słuchanie muzyki, które skutecznie odwraca uwagę, wsłuchiwanie się we własne ciało – np. koncentracja na oddechu lub pracy poszczególnych partii ciała, czy mięśni. Albo wręcz przeciwnie – skupienie się na otaczającym krajobrazie (trudne w przypadku pływania). Wszystko, co pozwoli ci dokończyć trening, jest skuteczne!

Podsumowanie

Wygrywanie i przegrywanie jest normalną koleją rzeczy w sporcie. Porażka powinna zmobilizować do głębokiej analizy programu treningowego lub szukania innych przyczyn, wygrana – do dalszej wytężonej pracy wyjaśnia Dominik Lau, podkreślając, że obie sytuacje powinny mobilizować. Dla każdego sportowca – zawodowca czy amatora – przygotowanie psychiczne jest równie ważne, co wytrenowanie. Istotne jest, aby zawsze koncentrować się na sobie, poszukując własnej, wewnętrznej motywacji, która okaże się drogą do sukcesu. Ten natomiast należy mierzyć miarą własnych, a nie cudzych możliwości, wierząc, że z czasem będą one coraz większe!

Źródła:

1. Dominik Lau, Kolarstwo. Podstawy treningu, Wydawnictwo Buk Rower, Warszawa 2012.
2. Sara Kirkham, Jak zacząć biegać,Wydawnictwo Buk Rower, Warszawa 2011.
3. Steve Trew, Mój pierwszy triatlon, Wydawnictwo Buk Rower, Warszawa 2012.

Powiązane wpisy:

1. Realizacja celów w sporcie.