Czym słodzić, czyli podsumowanie substancji słodzących

Pociąg do słodkości zawdzięczamy ewolucji. Nasz język jest w stanie rozpoznać cztery smaki: słony, kwaśny, gorzki i słodki. Ale tylko cukier zwiększa ilość wytwarzanych hormonów, między innymi dopaminy, serotoniny i endorfin, a także aktywuje ośrodek przyjemności i nagrody w mózgu. Nic więc dziwnego, że tak chętnie sięgamy po wszystko co słodkie i wciąż zadajemy sobie pytanie: “czym słodzić?”

Niektórzy twierdzą, że od cukru jesteśmy wręcz uzależnieni, co widać w statystykach. W 2006 roku Polacy zjedli 41 kg cukru na głowę, nie tylko jako dodatku do kawy czy herbaty. Producenci żywności świadomie wykorzystują naszą słabość do słodkości, dodając cukier do soków, napojów, jogurtów, jasnego pieczywa, płatków śniadaniowych, wędlin oraz wielu innych produktów, w których byśmy się go nawet nie spodziewali.

Dobry zły cukier

Cukier, podczas procesu rafinacji, zostaje pozbawiony wszelkich witamin, substancji mineralnych oraz białek, a jego nadmierne spożycie powoduje wiele chorób oraz dostarcza pustych kalorii, które odkładają się w postaci dodatkowych kilogramów. Wprawdzie jest on źródłem energii, ale z punktu widzenia zdrowej i zbilansowanej diety nie dostarcza nam żadnych składników odżywczych.
Na chwilę poprawia nam humor i dodaje energii, ale to właśnie cukier jest jednym z głównych czynników otyłości u dzieci i osób dorosłych. Nawet jeśli nie mamy skłonności do tycia, sacharoza sprzyja rozwojowi próchnicy, może powodować cukrzycę, choroby serca i ciągłe zmęczenie. Skutków nadmiernego spożycia cukru nie widzimy od razu, dlatego jest on nazywany cichym zabójcą.

Jeśli nie cukrem, to czym słodzić?

Nasza świadomość na temat szkodliwości cukru rośnie z roku na rok, dlatego coraz więcej ludzi poszukuje alternatywnych, zdrowszych metod słodzenia. Często ulegamy przy tym modzie i sięgamy po produkty popularne w internecie w przekonaniu, że są one naturalne i zdrowe. Dodatkowo skuteczny marketing producentów mydli nam oczy ładnymi opakowaniami i chwytliwymi hasłami reklamowymi. Często czujemy się zagubieni i nadal nie wiemy czym słodzić swoją ulubioną herbatę.
Część zamienników cukru jest tylko z pozoru zdrowsza od sacharozy, dlatego zanim sięgnięcie po jakiś słodzik w nadziei, że jest naturalny i odżywczy warto dokładnie zapoznać się z jego pochodzeniem, sposobem produkcji i właściwościami.

Zestawienie substancji słodzących

Fruktoza

Zalety	Wady
niski IG = dobra dla diabetyków, 2 x słodsza od cukru, nadaje się do pieczenia.	wyzwala wzmożoną produkcję związków tłuszczowych (trójglicerydy oraz cholesterol frakcji VLDL), w nadmiarze może sprzyjać stłuszczeniu wątroby i otyłości.

Syrop z agawy

Zalety	Wady
niski IG = dobry dla diabetyków, 3 x słodszy od cukru, wydajny, śladowe ilości przeciwutleniaczy, śladowe ilości przeciwutleniaczy i mikroelementów (Fe, K, Mg, Ca), dobrze rozpuszcza się w wodzie i zimnych napojach, nie powoduje alergii, można poddawać obróbce cieplnej (nadaje się do pieczenia).	nienaturalny, pozyskiwany w wyniku skomplikowanych procesów chemicznych, zawiera dużo fruktozy.

Stewia (liście)

Zalety	Wady
0 kcal, ma właściwości przeciwpróchnicze, przeciwzapalne, antybakteryjne, przeciwgrzybiczne, hamuje wzrost drożdży, nie podnosi poziomu cukru we krwi, zawiera cenne minerały i mikroelementy (Ca, K, Mg, Se, Fe, Cr, Mn, kwas foliowy, Si, Co, Zn) pomaga w leczeniu oparzeń i trudno gojących się ran można poddawać obróbce cieplnej (nadaje się do pieczenia).	czysta stewia ma lekko gorzkawy posmak.

Ksylitol

Zalety	Wady
niski IG = dobry dla diabetyków, ma 2 x mniej kalorii niż cukier, przeciwdziała próchnicy zębów, wzmacnia szkliwo oraz chroni dziąsła, nie fermentuje w przewodzie pokarmowym, zwiększa przyswajanie wapnia i magnezu, ma działanie przeciwgrzybiczne i hamuje rozwój drożdży, dobry do pieczenia.	nie jest w pełni naturalny, pozyskiwany w wyniku procesów fizykochemicznych, spożywany w dużej ilości może powodować biegunkę.

Aspartam

Zalety	Wady
niski IG = dobry dla diabetyków, 0 kcal.	syntetyczny związek chemiczny, w dużej ilości może powodować zaburzenia emocjonalne takie jak depresja, zmiany nastroju i ataki paniki, mocno pobudza komórki nerwowe, co w efekcie może prowadzić do ich obumierania.

Źródło:

Biuletyn Informacyjny Agencji Rynku Rolnego, sierpień 2006, nr 8 (182), str. 18.

Powiązane teksty:

1. Syrop z agawy – zdrowie czy moda?
2. Syrop glukozowo-fruktozowy – szkodliwy bardziej niż cukier?
3. Co to jest stewia – od uprawy do kuchni
4. Czy aspartam jest szkodliwy?
5. Ksylitol – szkodzi czy leczy?